1- گروه روان‌شناسی بالینی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران 2- گروه روان‌شناسی بالینی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران ، Maryam_bakhtiyari@sbmu.ac.ir
چکیده: (3300 مشاهده)
مقدمه: اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نوعی اختلال ناهمگون است که افراد در معرض تروما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگرچه ویژگی‌های تشخیصی آن در کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، نسخه پنجم مجدداً طبقه‌بندی شده است، اما این اختلال با یادآوری‌های بیش از حد و ناخواسته از تروما، همچنین اجتناب از یادآورهای تروما مشخص می‌شود. الگوهای شناختی و خلق‌وخوی منفی این اختلال و ناهمگونی علایم آن در افراد مختلف حاکی از وجود مکانیزم‌های متعدد مغز و اعصاب در زمینه PTSD است. تحقیقات طی چند دهه گذشته، چندین راه بالقوه برای شناسایی نشانگرهای زیستی تشخیصی برای PTSD نشان داده است. این موارد شامل سیستم‌های انتقال‌دهنده منوآدنرژیک، محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال، مسیرهای هورمونی متابولیک، مکانیزم‌های التهابی، واکنش‌های سایکوفیزیولوژی و مدارهای عصبی-مغزی است. بررسی حاضر، ادبیات پژوهشی را با توجه به امیدوار‌کننده‌ترین نشانگرهای زیستی در تشخیص PTSD با تاکید ویژه بر تعامل بین تاثیرات عصبی بر خطر بیماری و پیشرفت علایم ارایه می‌دهد. چنین نشانگرهای زیستی به احتمال زیاد توسط مدل‌های چندبعدی حاصل از توضیحات جامع فنوتیپ‌های مولکولی، عصبی، رفتاری و بالینی شناسایی می‌شوند. نتیجه‌گیری: بیومارکرهای تشخیص اختلال استرس پس از سانحه می‌تواند افق‌های امیدوارکننده‌ای برای تشخیص و درمان به موقع این اختلال فراهم کند و ابزارهایی برای بالینگران فراهم کند تا تشخیص‌های دقیق‌تری روی این اختلال هزارچهره بگذارند. همچنین ادبیات پژوهشی موجود در این زمینه می‌توانند در کنار علایم PTSD به بسترهای بیولوژیکی مرتبط و اهداف مطالعات آینده خدمت کنند.
