زمینه و هدف: مرگ مغزی قطع غیرقابل برگشت تمامی فعالیتهای مغزی و ساقه مغز به طور همزمان میباشد که بایستی منطبق با شرایط و مشخصههای بالینی و پاراکلینیکی باشد و ممکن است پس از ضربه شدید به سر، خونریزی مغزی، سکته یا نرسیدن طولانی مدت اکسیژن به مغز اتفاق بیفتد. در این مطالعه ضمن بررسی اطلاعات دموگرافیک اهداءکنندگان عضو، بررسی تطبیقی ارزیابیهای بالینی و پاراکلینیکی انجام یافته با گایدلاین آکادمی نورولوژی آمریکا در خصوص مرگ مغزی انجام یافت.
روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی- مقطعی بود. کلیه پروندههای افرادی که به علت مرگ مغزی موافقت گردیده بود اعضای آنها اهداء گردد، از سال 1383 الی 1389 مورد بررسی قرار گرفتند. پرسشنامه شامل دو قسمت اطلاعات دموگرافیک و سؤالات بخش ارزیابی با استفاده از گایدلاین پارامترهای توصیه شده از طرف آکادمی نورولوژی آمریکا بود. برای تعیین میزان انطباق با پارامترهای مذکور از آمارهای توصیفی و نمودارها استفاده شد.
یافتهها: حدود 77% افراد بالای 18 سال و 23% زیر 18 سال سن داشتند. علت مرگ مغزی در 61% تصادف، 13% حوادث عروقی مغز، 13% اصابت گلوله، 5% سقوط از بلندی، 3% تومور مخچه و مابقی برقگرفتگی و سایر علل بود. تمامی موارد در حالت کوما و بدون پاسخ حرکتی به تحریکات دردناک در انتهاها بودند. در تمام موارد، رفلکسهای ساقه مغز وجود نداشت؛ همه، دارای سیتیاسکن مغز بوده و حرارت پایه بدن بالای 32 درجه بود. در تمامی موارد دو بار نوار مغزی انجام گرفته بود. اعضاء اهدا شده در 67% کبد و کلیه و در 33% فقط کلیه بود.
بحث و نتیجهگیری: در بررسی تطبیقی، اختلاف فاحشی بین روند ارزیابی مرگ مغزی و پیوند اعضاء با گاید لاین آکادمی نورولوژی آمریکا یافت نگردید. اکثر پیوندها کلیه یا کبد بوده است. با توجه به این که حدود 35 عضو قابل پیوند در یک فرد وجود دارد و با توجه به پایین بودن آمار اهداء عضو در کشور، استفاده بهینه از اعضاء پیوندی باید مدنظر قرار گیرد و محدود به یک یا دو عضو نباشد. روند رو به رشد اهداء عضو از موارد مثبت میباشد که فرهنگسازی عمومی در رشد بیش از پیش آن مؤثر خواهد بود.
Hajyhosseinloo M, Eftekhari A, Gorbani S, Zarei A. Study of Brain Death and Organ Donation in West Azerbaijan Province (2004-2010). Iran J Forensic Med 2011; 17 (3) :149-155 URL: http://sjfm.ir/article-1-465-fa.html
حاجی حسینلو مجید، افتخاری علی، قربانی سکینه، زارعی عباس. مرگ مغزی و اهدا عضو و روند انجام آن طی یک مطالعه مقطعی در استان آذربایجان غربی از سال 1383 الی 1389. مجله پزشکی قانونی ایران. 1390; 17 (3) :149-155