زمینه و هدف: آندوسکوپهای بینی جهت کمک به تایید تشخیص سینوزیت باکتریال، پروسههای دیگر ناحیه سینونازال و همچنین جراحی عملکردی اندوسکوپیک بینی و سینوسها مورد استفاده قرار میگیرند. اهداف مطالعه بررسی اندوسکوپیک واریاسیونهای آناتومیک سینوس اسفنویید، ناحیه سلا و هیپوفیز در اجساد بالغ و عناصر حیاتی در اطراف آن که در انجام جراحی اندوسکوپیک ترانس اسفنوئیدال برای برداشتن تومورهای ناحیه سلا لازم است، میباشد.
روش بررسی: 82 جسد (64 مرد و 18 زن) بالای 18 سال در فاصله زمانی آبان 89 تا اسفند 90 مورد بررسی قرار گرفتند. پس از آنسینکتومی و اتمویید کتومی قدامی و خلفی و اکسپوز شدن سینوس اسفنویید با آندوسکوپهای صفر و 30 درجه، لندمارکهای آناتومیک مهم در داخل سینوس اسفنویید شناسایی شده و مقیاسهای مورد سوال با وسیلههای از پیش ساخته شده مورد اندازهگیری قرار گرفتند.
یافتهها: میانگین فاصله استیوم اسفنویید از خار قدامی بینی (ANS) 92/1±08/71 میلیمتر و از لبه فوقانی کوان 52/2±59/18 میلیمتر بوده است. میانگین فاصله هیپوفیز از کف سینوس اسفنویید 58/1±43/19 و از استیوم اسفنویید 32/1± 59/21 میلیمتر بود. میانگین ضخامت سلا 91/1 میلیمتر بود. 9/15% در کانال اپتیک راست و 4/13% در کانال اپتیک چپ، 11% در کانال کاروتید راست و6/14% در کانال کاروتید چپ بازماندگی وجود داشت. چسبندگی تیغه میانی و سپتاهای سینوس اسفنویید 22% به کانال اپتیک و 7/20% به کانال کاروتید راست، 6/14% به کانال اپتیک و 4/13% به کانال کاروتید چپ بود. تفاوت آماری معنیدار بین فاصله استیوم اسفنویید از ANS (P=0.009)، هیپوفیز از کف اسفنویید (P=0.034) و هیپوفیز از استیوم اسفنویید (P=0.029) در دو جنس دیده شد و این فاصله در مردان بیشتر از زنان بود.
نتیجهگیری: با توجه به معنیدار بودن برخی فواصل در دو جنس و دیگر نتایج به دست آمده، آگاهی از این تفاوتهای آناتومیک در استفاده از آندوسکوپ برای پروسیجرهای نواحی سینوسهای پارانازال به ما کمک میکند.
Nemati S, Geramy H, Rezaei H, yosefzadeh Chabok S, minavi A. Endoscopic Study of Anatomic Variations of Sphenoid Sinus , Sella Area and Hypophysis on Rasht Legal Medicine Organization 2011-2012. Iran J Forensic Med 2012; 18 (2 and 3) :121-126 URL: http://sjfm.ir/article-1-479-fa.html
نعمتی شادمان، گرامی هوشنگ، رضایی حسین، یوسف زاده چابک شاهرخ، مینوی عباس. بررسی اندوسکوپیک واریاسیونهای آناتومیک سینوس اسفنویید، ناحیه سلا و هیپوفیز در اجساد بالغ پزشکی قانونی رشت 90-1389. مجله پزشکی قانونی ایران. 1391; 18 (2 و 3) :121-126