زمینه و هدف: در یک دهه اخیر استفاده از مواد محرک درحال تبدیل به یک مسأله جدی در بعد سلامت عمومی است. دراین شرایط تصویر مصرف مواد از مصرف صرف مخدرها به سمت مصرف توأم مخدر و محرک درحال تغییر است. پژوهش مذکور بر آن است تا به مقایسه میزان حرمت خود، خودکارآمدی و خودتنظیمی در افراد وابسته به مواد افیونی، مواد محرک و افراد عادی بپردازد.

روش بررسی: این پژوهش از نوع مشاهده ای، توصیفی- تحلیلی و علی مقایسه ای است. نمونه در گروه مطالعه 108 نفر (70 نفر وابسته به مواد افیون و 38 نفر وابسته به مواد محرک) که به صورت دردسترس انتخاب شدند و گروه مقایسه 106 نفر از افراد عادی که به صورت تصادفی انتخاب شدند.

یافته ­ها: بین حرمت خود و خودکارآمدی (P<0/01،r=0/48)، بین حرمت خود و خود تنظیمی (P<0/01،r=0/55) و بین خودکارآمدی و خودتنظیمی P<0/01)،r=0/55) هم بستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. افراد وابسته به مواد افیونی، افراد وابسته به مواد محرک و افراد عادی در میزان حرمت خود، خودکارآمدی و خودتنظیمی به صورت معنی داری متفاوتند. میزان حرمت خود افراد وابسته به مواد (افیونی و محرک) به طور معنی داری کمتر از افراد عادی است ولی بین دو گروه وابسته به مواد افیونی و مواد محرک درمیزان حرمت خود تفاوت معنی داری وجود ندارد. هم چنین در متغیر خودکارآمدی، بین افراد وابسته به مواد افیونی و افراد عادی تفاوت معنی داری وجود دارد ولی بین افراد وابسته به موادمحرک و افراد عادی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. نتایج نشان داد که افراد وابسته به موادمحرک و افراد عادی از خودتنظیمی پایین­تری برخوردارند. بنابراین، می توان نتیجه گرفت حرمت خود، خودکارآمدی و خود تنظیمی یم سپر محافظتی در پیشگیری از رفتارهای خطرناک مانند مصرف مواد هستند.                  

نتیجه‌گیری: از آن جایی که  عوامل متعددی در شروع و تداوم مصرف مواد نقش دارند لذا، مقایسه سه نوع مشتقات خود (حرمت خود، خودکارآمدی و خودتنظیمی) برای شناسایی عوامل زمینه ساز جهت پیشگیری و درمان  ضروری به نظر می­رسد.