زمینه و هدف : حدود 24 تا 40% پذیرش‌های بیمارستانی در جهان مربوط به اعتیاد و عوارض آن است. تعیین عاملی که نشان­دهنده مصرف مواد مخدر و روانگردان در افراد و به ویژه در اجساد باشد برای تشخیص علل بیماری­های جسمی و روانی و همچنین تعیین علت فوت می تواند بسیار کمک کننده باشد.

روش کار: جمعیت مورد مطالعه کلیه اجساد ارجاع شده به سازمان پزشکی قانونی تهران در سال 88 می­باشد. در این مطالعه از بین اجسادی که در یکی از نمونه­های زیستی آن ها یکی از مواد مخدر و روانگردان شامل تریاک، هرویین یا کوکایین در آزمایش گاز کروماتوگرافی یا تست نواری کوکایین مثبت شده بود،20 نفر انتخاب و سپس نمونه­های آسیب­شناسی ریه این افراد که از قبل و به طور هم زمان با نمونه سم­شناسی و به صورت یکسان و از محل­های مشخص ریه گرفته شده است، جهت مشاهده هموسیدرین رنگ آمیزی مخصوص گشته و از نظر وجود ماکروفاژهای هموسیدرین– لیدن مورد بررسی میکروسکوپیک قرار گرفتند. همچنین از بین افرادی که سابقه مصرف مواد نداشته و آزمایش سم شناسی ایشان نیز منفی بوده است، 20 نفر انتخاب و سپس ارتباط بین سوء مصرف مواد و وجود ماکروفاژهای هموسیدرین– لیدن در ریه با روش های آماری و با استفاده از نرم افزارهای آماری تعیین گردید.

یافته­ها: در این مطالعه تعداد 40 جسد با تفکیک جنسیتی 35 مرد (5_/87%) و 5 زن (5_/12%) ) مورد بررسی قرار گرفتند. بیشترین اجساد (10%) در محدوده سنی 30 سال بودند. مدت مصرف مواد حداکثر 20 و حداقل 1 سال بود که بیشتر اجساد (28%) مدت مصرف 10 سال را داشتند. از نظر روش مصرف بیشترین روش تزریقی 8 نفر (50%) موارد بوده است. ماکروفاژهای هموسیدرین در 9 نفر  (5_/22%)1+ ،در 7 نفر (5/17%) 2+، در یک نفر (5_/2%) 3 + و در 3 نفر (5_/7%) نیز 4+ بود. بین گروه کنترل و مورد از نظر وجود ماکروفاژهای هموسیدرین لیدن تفاوت آماری معنی­دار مشاهده گردید .

نتیجه: مارکر ماکروفاژ هموسیدرین– لیدن یک مارکر مهم  در بررسی علت فوت افراد مصرف کننده مواد است و در مطالعه ما این مارکر به طور کامل در تمام اتوپسی­هایی که به عنوان گروه مورد بررسی شدند مثبت شد. به نظر می­رسد در موارد مشکوک به مصرف مواد مخدر این مارکر می­تواند در تعیین علت فوت کمک­کننده باشد.